Этикалық кодекс
- Мақсаты: "Uniserv Medical Center" ЖШС қызметкерінің Этикалық кодексі (бұдан әрі-Кодекс) лауазымдық міндеттерін орындау кезінде медицина қызметкерлеріне басшылыққа алуға ұсынылатын медициналық және әлеуметтік қызметкердің (бұдан әрі-қызметкерлер) этикалық нормалары мен мінез-құлық қағидаттарының жиынтығын айқындайтын құжат болып табылады. Осы Кодекс денсаулық сақтау қызметкерлері, қоғам және пациент арасындағы қатынастарды айқындайды және жеке адамның және жалпы қоғамның құқықтарын, қадір-қасиетін, денсаулығын қамтамасыз етуге бағытталған, сондай-ақ денсаулық сақтау қызметкерінің өз қызметі үшін қоғам алдындағы жоғары моральдық жауапкершілігін айқындайды.
- Қолдану саласы: Кодекс барлық медициналық қызметкерлерге қолданылады.
- Жауапкершілік: барлық медициналық қызметкерлер
- Процестің сипаттамасы:
Жалпы ережелер
"Uniserv Medical Center" ЖШС қызметкерлерінің Этикалық кодексі медицина және әлеуметтік қызметкерлердің өз қызметі үшін азаматтар мен жалпы қоғам алдындағы моральдық жауапкершілігін айқындайды. Кодекстің ережелері ЖШС барлық медицина қызметкерлеріне қолданылады.
Өз қызметінде Денсаулық сақтау қызметкерлері келесі моральдық және этикалық принциптерді басшылыққа алуы керек:
- Осы кодексті және Ар намыс Кодексін басшылыққа алу;
- Қазақстан Республикасы азаматтарының денсаулығын нығайтуға ықпал ету;
- Тек пациенттің мүддесі үшін шешім қабылдау;
- Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау қызметкерінің жоғары атағының беделін түсіруге қабілетті іс-әрекеттер жасауға жол бермеу;
- Өзінің қызметтік міндеттерін адал және сапалы атқару;
- Өзінің кәсіби білімін үздіксіз жетілдіру;
- Жеке пайда туралы ойларды басшылыққа алып алдын алу және емдеу әдістері мен құралдарын жарнамалау және пайдалануға жол бермеу;
- Еңбек тәртібін мүлтіксіз сақтау;
- Денсаулық сақтау ұйымының мүлкін ұқыпты және тиімді пайдалану;
- Сыбайлас жемқорлық көріністеріне қарсы тұру;
- Пайдакүнемдік және өзге де жеке мақсаттарда қызметтік ақпаратты пайдалануға жол бермеу;
- Жеке мысал ретінде ұжымда тұрақты және жағымды моральдық-психологиялық жағдай жасауға ықпал ету;
- Басқа медицина және фармацевтика қызметкерлері тарапынан Ар-намыс кодексінің нормаларын бұзу фактілеріне жол бермеу және жолын кесу;
- Өзінің қызметтік міндеттерін атқару кезеңінде белгіленген киім нысанын сақтау.
Пациенттермен қарым-қатынаста "Uniserv Medical Center" ЖШС қызметкерлері:
- Адамның жасына, жынысына, ұлтына, дініне, азаматтығына, тегіне, әлеуметтік, лауазымдық және мүліктік жағдайына немесе кез келген өзге де мән-жайларға қарамастан оның құқықтарын, ар-намысы мен қадір-қасиетін құрметтеу;
- Мұқтаж жандарға медициналық көмек көрсету;
- Адам өмірін сақтау міндетін үнемі есте сақтаңыз;
- Азаматтардың мемлекеттің денсаулық сақтау жүйесіне деген сенімін нығайтуға ықпал ету;
- Пациенттерге қатысты қаржылық және өзге де бопсалау фактілеріне жол бермеу, өз әріптестері тарапынан мұндай әрекеттердің жолын кесу жөнінде күш салу;
- Өз іс-әрекеттерімен қоғам тарапынан негізделген сынға себеп бермеу, оған төзімділік таныту, кемшіліктерді жою және кәсіби қызметін жақсарту үшін сындарлы сынды қолдану.
Әріптестермен қарым-қатынаста "Uniserv Medical Center" ЖШС қызметкерлері:
- Жалпы қабылданған моральдық-этикалық нормаларды сақтау, сыпайы дұрыс болу;
- Риясыз көмек көрсетуден бас тартпау және егер пациенттің мүдделері қажет болса, әріптестерден кеңес сұрау;
- Басқа медициналық және фармацевтикалық қызметкердің кәсіби біліктілігіне көпшілік алдында күмән келтірмеу;
- Қазақстандық медицинаның дәстүрлері мен жетістіктерін арттыру.
"Uniserv Medical Center" ЖШС қызметкері жынысына, жасына, нәсіліне және ұлтына, тұрғылықты жеріне, әлеуметтік мәртебесіне, діни және саяси сенімдеріне, сондай-ақ өзге де медициналық емес факторларға қарамастан кез келген адамға медициналық көмек көрсетуге міндетті. Денсаулық сақтау қызметкері қолда бар ресурстар шегінде өзінің біліктілігіне, лауазымдық нұсқаулықтарына және қызметтік міндеттеріне сәйкес сапалы және қауіпсіз медициналық көмекті қамтамасыз етуге, оның ішінде моральдық жағынан да жауапты болады.
Денсаулық сақтау қызметкерінің медициналық қоғамдастық қатарының тазалығын сақтау, әріптестерінің қателіктерін де, өз қателіктерін де бейтарап талдау моральдық міндеті. Абыройсыз және қабілетсіз әріптестердің, сондай-ақ пациенттердің денсаулығына зиян келтіретін әртүрлі кәсіпқой емес адамдардың тәжірибесіне кедергі жасау.
Медициналық және әлеуметтік қызметкердің қоғамдағы рөлін ескере отырып, ол қоғамдық іс-шараларға, әсіресе салауатты өмір салтын насихаттайтын іс-шараларға қолдау көрсетіп, қатысуы керек.
"Uniserv Medical Center" ЖШС қызметкерінің жол берілмейтін әрекеттері:
- "Uniserv Medical Center" ЖШС қызметкерінің білімі мен жағдайын теріс пайдалану оның кәсіби қызметімен үйлеспейді.
"Uniserv Medical Center" ЖШС қызметкері құқылы емес:
- Өз білімі мен мүмкіндіктерін адамгершілікке жатпайтын мақсаттарда пайдалануға;
- Жеткілікті негіздерсіз медициналық шараларды қолдануға немесе олардан бас тартуға;
- Өзінің философиялық, діни және саяси көзқарастарын науқасқа күштеп танытуға;
- Науқасқа қасақана да, немқұрайлылықпен де физикалық , моральдық немесе материалдық зиян келтіруге және осындай зиян келтіретін үшінші тұлғалардың әрекеттеріне немқұрайлы қарауға.
- "Uniserv Medical Center" ЖШС қызметкерінің жеке көзқарасы және өзге де кәсіби емес себептер диагностика мен емдеуге әсер етпеуі тиіс.
- Пациенттің ұсынылатын ақылы медициналық қызметтерден бас тартуы сапа мен қолжетімділіктің нашарлауына, ҚР заңнамасында белгіленген тегін медициналық көмектің түрлері мен көлемінің азаюына себеп бола алмайды.
- Пациенттерден сыйлықтар алудың қажеті жоқ, өйткені оларда сыйлықтар бермеген пациентке немесе сыйлық алмаған қызметкер аз қамқорлық көрсететіндей әсер қалуы мүмкін. Сыйлықтар қызмет көрсету үшін берілмеуі немесе алынбауы керек. Қолма-қол ақша немесе бағалы сыйлықтар түрінде сыйлықтар алуға тыйым салынады.
- "Uniserv Medical Center" ЖШС қызметкерінің өз жағдайын, пациенттің эмоционалдық жағдайын пайдалана отырып, онымен мүліктік мәмілелер жасасуға, оның еңбегін жеке мақсатта пайдалануға, сондай-ақ бопсалаумен және парақорлықпен айналысуға құқығы жоқ.
- Денсаулық сақтау қызметкері емделушіге емдеу курсын тағайындау кезінде пайдаланылатын дәрілік препараттар, медициналық бұйымдар туралы анық емес, толық емес немесе бұрмаланған ақпаратты ұсынуға, оның ішінде пациенттен бағасы неғұрлым төмен дәрілік препараттардың, медициналық бұйымдардың болуы туралы ақпаратты жасыруға құқылы емес.
- Денсаулық сақтау қызметкері дәрілік препараттарды дайындаушы фирмалардан және таратушылардан олар ұсынатын дәрі-дәрмектерді тағайындағаны үшін көтермелеу сыйлық қабылдамауға тиіс, медициналық ұйымның аумағында компанияның логотипі немесе дәрілік препараттың,медициналық бұйымның сауда атауы бар заттарды пайдалануға тиіс. Лауазымдық міндеттерін орындау кезінде медицина қызметкері байсалды болуы керек және оларға тұрақты тәуелділікті тудыратын кез-келген құралдардың әсерінде болмауы керек.
- Кәсіби Тәуелсіздік.
"Uniserv Medical Center" ЖШС қызметкерінің құқығы мен міндеті-өзінің кәсіби тәуелсіздігін сақтау. Жаңа туған нәрестелер мен қарттарға, мүгедектерге, әскери қызметшілер мен бейбіт тұрғындарға, жоғары дәрежелі басшыларға және қамауда отырған адамдарға медициналық және әлеуметтік көмек көрсете отырып, денсаулық сақтау қызметкері кәсіби шешім үшін барлық жауапкершілікті өз мойнына алады, сондықтан әкімшілік, пациенттер немесе басқа адамдар тарапынан кез келген қысым әрекеттерін қабылдамауға міндетті.
"Uniserv Medical Center" ЖШС қызметкері, егер ол Қазақстан Республикасының заңнамасына, әдеп қағидаттарына, кәсіби борышына қайшы келетін әрекеттерді талап етсе, кез келген жеке немесе заңды тұлғамен ынтымақтастықтан бас тартуға тиіс.
Сараптамаларға, консилиумдарға, комиссияларға, консультацияларға және т.б. қатыса отырып, "Uniserv Medical Center" ЖШС қызметкері өз ұстанымы туралы анық және ашық мәлімдеуге, өз көзқарасын қорғауға, ал оған қысым жасалған жағдайда - заңдық және қоғамдық қорғауға жүгінуге міндетті.
ЖШС қызметкері мен пациенттің өзара қарым-қатынасы
- Науқастың ар-намысы мен қадір-қасиетін құрметтеу. Денсаулық сақтау қызметкері науқастың ар-намысы мен қадір-қасиетін құрметтеуі керек, оған және оның жақындарына мұқият және шыдамдылық танытуы керек. Пациентке дөрекі, адамгершілікке жатпайтын қарым-қатынас, оның адамдық қадір-қасиетін қорлау, сондай-ақ пациенттердің кез келгеніне артықшылық көрсету немесе білдіруге болмайды, денсаулық сақтау қызметкерінің қалауы немесе ұнатпауына жол берілмейді.
- Медициналық және әлеуметтік көмек көрсету шарттары. Денсаулық сақтау қызметкері пациенттің бостандығы мен қадір-қасиетінің мүмкін болатын ең аз қысымы жағдайында медициналық және әлеуметтік көмек көрсетуі керек.
- Мүдделер қақтығысы. Пациент-қоғам, пациент-отбасы және т.б.,мүдделер қақтығысы туындаған кезде денсаулық сақтау қызметкері пациенттің мүдделеріне артықшылық беруі керек, егер оларды жүзеге асыру пациенттің өзіне немесе айналасындағыларға тікелей зиян келтірмесе.
- Медициналық құпия.
Пациент Денсаулық сақтау қызметкерінің барлық медициналық және өзіне сеніп тапсырылған жеке ақпаратын құпия ұстайтынына сенуге құқылы. "Uniserv Medical Center" ЖШС қызметкері пациенттің немесе оның заңды өкілінің рұқсатынсыз медициналық көмекке жүгіну фактісін қоса алғанда, тексеру және емдеу барысында алынған мәліметтерді жария етуге құқылы емес. Денсаулық сақтау қызметкері медициналық құпияны ашуға кедергі келтіретін шаралар қабылдауы керек. Науқастың қайтыс болуы медициналық құпияны сақтау міндетінен босатпайды. Медициналық құпияны жария етуге Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларда жол беріледі.
Халі ауыр науқасты моральдық қолдау.
"Uniserv Medical Center" ЖШС қызметкері халі ауыр адамның қайғы-қасіретін барлық қолжетімді және заңды тәсілдермен жеңілдетуі тиіс. Денсаулық сақтау қызметкері пациентке оның қалауы бойынша кез келген діни конфессия қызметшісінің рухани қолдауын пайдалану құқығына кепілдік беруге міндетті.
Uniserv Medical Center " ЖШС қызметкерін таңдау.
"Uniserv Medical Center" ЖШС қызметкері өзінің одан әрі емделуін немесе патронажын басқа маманға сеніп тапсыруға шешім қабылдаған пациентке кедергі жасауға құқылы емес.
"Uniserv Medical Center" ЖШС қызметкері келесі жағдайларда оны басқа маманға жіберу арқылы пациентпен жұмыс істеуден бас тарта алады:
- егер өзін жеткілікті құзыретті сезінбесе, тиісті көмек көрсету үшін қажетті техникалық мүмкіндіктері жоқ болса;
- Медициналық және әлеуметтік көмектің бұл түрі маманның адамгершілік қағидаттарына қайшы келсе;
- егер емделу және тексеру тұрғысынан пациентпен немесе оның туыстарымен қайшылықтар болса.
ЖШС қызметкері мен пациенттің өзара қарым-қатынасы
- Әріптестер арасындағы қарым-қатынас. "Uniserv Medical Center" ЖШС қызметкерлері арасындағы өзара қарым-қатынас өзара сыйластыққа, сенімге негізделуі және пациенттің мүдделерін сақтаумен ерекшеленуі тиіс. Әріптестермен қарым-қатынаста Денсаулық сақтау қызметкері адал, әділ, мейірімді, әдепті, олардың білімі мен тәжірибесіне құрметпен қарауы керек, сондай-ақ оларға өз тәжірибесі мен білімін жанқиярлықпен беруге дайын болуы керек. Әріптеске қатысты сындар дәлелді және қорлаушы болмауы керек. Кәсіби іс-әрекеттерге ғана сын айтылады, бірақ әріптестердің жеке басына қатысты емес. Әріптестердің беделін түсіру арқылы өз беделін нығайтуға тырысуға жол берілмейді. "Uniserv Medical Center" ЖШС қызметкерінің пациенттер мен олардың туыстарының қатысуымен әріптестері мен олардың жұмысы туралы жағымсыз сөздер айтуға құқығы жоқ.
- Мейіргер дәрігер тағайындаған медициналық манипуляцияларды дәл және білікті түрде жүргізуге міндетті. Мейіргердің жоғары кәсібилігі - мейіргер мен дәрігердің жолдастық, қызметтік қарым-қатынасының маңызды моральдық факторы. Дәрігер мен мейіргердің кәсіби міндеттерін атқару кезінде олардың тұрпайылығын, қызметтік емес қарым-қатынас сипатын медициналық этика айыптайды. Егер мейіргер дәрігердің емдік ұсыныстарының орындылығына күмәнданса, ол бұл жағдайды алдымен дәрігердің өзімен талқылап, ал егер одан кейін де күмән сақталған жағдайда жоғары басшылықпен талқылануы керек.
ЖШС қызметкері мен пациенттің өзара қарым-қатынасы
- Әдеп кодексінің әрекеттері. Осы кодекс Орал қаласы "Uniserv Medical Center" ЖШС шегінде қолданылады және қызметкерлер үшін міндетті күшке ие.
- Ұйым қызметкерінің жауапкершілігі. Кәсіптік әдепті бұзғаны үшін жауапкершілік дәрежесін ПҚжІБҚ комиссиясы айқындайды. Егер этикалық нормаларды бұзу құқықтық нормаларды қозғаса, қызметкер ҚР заңнамасына сәйкес жауапты болады.
- Этикалық кодексті қайта қарау және түсіндіру. Осы Кодекстің жекелеген ережелерін қайта қарауды және түсіндірудік кәсіподақ қызметкерлерінің ұсыныстарын ескере отырып, ПҚжІБҚ комиссиясы жүзеге асырады.
Сілтемелер
- "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының 2020 жылғы 7 шілдедегі № 360-VI ҚРЗ кодексі.
- Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 21 желтоқсандағы № ҚР ДСМ-299/2020 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2020 жылғы 22 желтоқсанда № 21852 болып тіркелді. "Медициналық ұйымдарды аккредиттеу стандарттарын бекіту туралы". 1-тарау: Этикалық нормалар, 4-Стандарт.
- ҚР СТ ISO 15189-2015 зертханалар сапа мен құзыреттілікке қойылатын медициналық талаптар.
- ISO 9000: 2015 сапа менеджменті жүйелері. Негізгі ережелер мен сөздік.